HOME / ONLINE PRODUCTEN / Nextendum Nieuws / Nieuwsbericht
Verwachting AFM inzake fraude bij controledossiers
29-04-2025 | De Autoriteit Financiële Markten (AFM) houdt toezicht op de kwaliteit van wettelijke controles door accountantsorganisaties en heeft duidelijke verwachtingen op het gebied van frauderisico’s.
In het bijzonder benadrukt de AFM in hun rapport van 30 januari 2025 dat accountants voldoende professioneel-kritisch moeten zijn en dat zij fraudesignalen serieus en diepgravend moeten onderzoeken. Dit is de derde waarschuwing van de AFM en naar aanleiding van dit rapport heeft de AFM aangegeven dat het ook de laatste waarschuwing betreft.
Signaleren van frauderisico’s is een kerntaak
Op 8 juni 2023 heeft de AFM het rapport “scherper op frauderisico’s!” uitgebracht. Hieruit bleek dat de verplichte stappen in de frauderisicoanalyse werden gevolgd, maar vaak te oppervlakkig. De AFM stelt dat goed signaleren van frauderisico’s een “kerntaak” is van de accountant en van groot maatschappelijk belang. “Als de frauderisicoanalyse onvoldoende wordt uitgevoerd, is de kans groter dat een mogelijke fraude over het hoofd wordt gezien.”
De AFM heeft aangegeven bij de volgende toetsing extra aandacht te hebben voor de verwachte verbeteringen in frauderisicoanalyse naar aanleiding van hun rapport van 2023. Het is dus van belang om de scherpte in de frauderisicoanalyse aan te brengen.
Verwachte verbeteringen frauderisicoanalyse
- Teambesprekingen en inlichtingen inwinnen: blijf professioneel-kritisch bij het inwinnen van inlichtingen. Besteed voldoende aandacht aan de dialoog met management, toezichthoudend orgaan en key-functionarissen over fraude.
- Identificeren en evalueren van frauderisicofactoren: onderken voldoende (sectorspecifieke) frauderisicofactoren. Onderbouw waarom frauderisicofactoren wel of niet leiden tot een frauderisico. Betrek niet alleen kwantitatieve maar ook kwalitatieve aspecten bij de evaluatie van frauderisicofactoren.
- Identificeren en inschatten van frauderisico’s: onderken voldoende (cliëntspecifieke) frauderisico’s. Blijf kritisch bij beoordelen van veronderstelde frauderisico’s bij de opbrengstverantwoording. Maak het frauderisico dat het management interne beheersingsmaatregelen doorbreekt specifiek.
Wees dus specifiek voor het dossier van de desbetreffende klant en zorg voor voldoende diepgang in de bevindingen. Een kritische houding is van belang om frauderisico’s niet over het hoofd te zien. Overleg met collega’s, intern of extern.
Terugkomend op het rapport van 2025
Het rapport van januari is gericht op de (aanvullende) werkzaamheden tijdens de controle op basis van de frauderisicoanalyse. De AFM stelt duidelijke verwachtingen aan accountantsorganisaties naar aanleiding van dit rapport:
- Diepgaandere en specifiekere controlewerkzaamheden: accountants dienen hun controleaanpak beter af te stemmen op geïdentificeerde frauderisico’s. Dit houdt in dat de aard, timing en omvang van de werkzaamheden specifiek moeten worden aangepast aan de onderkende risico’s. De accountant moet voldoende en geschikte controle-informatie krijgen over frauderisico’s waarop hij zijn oordeel kan baseren.
- Verbetering van de fraudeparagraaf: in 10 van de 32 onderzochte controles was de fraudeparagraaf in de controleverklaring onjuist of onvolledig ten opzichte van risicoanalyse c.q. uitgevoerde werkzaamheden. Accountants moeten zorgen voor relevante en betrouwbare informatie in deze paragraaf om een accuraat beeld te geven van de uitgevoerde werkzaamheden.
- Ontwikkeling van verbeterplannen: samen met de NBA en SRA roept de AFM accountantsorganisaties op om verbetermaatregelen te treffen. Hierbij wordt ook aandacht gevraagd voor gedragsmatige aspecten die een professioneel-kritische instelling positief kunnen beïnvloeden.
- Gebruik van goede praktijkvoorbeelden: het rapport bevat voorbeelden van best practices die organisaties kunnen gebruiken ter inspiratie voor hun eigen verbetertrajecten.
De controlewerkzaamheden moeten meer maatwerk zijn: specifieker, diepgaander en ook omvangrijker. Een aantal best practices (praktijkvoorbeelden) zijn opgenomen in het rapport van 2025, de AFM vraagt de sector om meer best practices te delen.
Conclusie
Uiteraard is standaardisatie gewenst, en checklists kunnen goede houvast geven. Toch zal er ook voldoende aandacht moeten zijn voor de specifieke situatie bij de klant zowel bij de identificatie van frauderisico’s als bij de uitvoering van de werkzaamheden. De betrouwbaarheid van ontvangen informatie moet worden getoetst, controles moeten onvoorspelbaar zijn. Voldoende en geschikte controle-informatie omtrent maatregelen tegen frauderisico’s moet worden gekregen.
De AFM is op zoek naar een cultuur met een hoge PKI-gehalte waar accountants open staan voor kritiek en een frisse blik met eventuele tegenspraak van teamleden. Naast de (verplichte) opdrachtgerichte kwaliteitsbeoordeling (OKB) wordt ook mentoring genoemd als middel om de kwaliteit te verbeteren.
Dit alles is verplicht voor wettelijke controles, maar is eveneens aan te raden voor vrijwillige controles. Bij die controles is een gedegen frauderisicoanalyse immers ook van wezenlijk belang.
Advies en ondersteuning
Heeft u naar aanleiding van dit artikel nog vragen of opmerkingen? Wilt u advies of een ander onderwerp bespreken? Neemt u dan contact met ons op, we helpen u graag.
Adviseur accountancy
Als AA-accountant met veel praktijkervaring in combinatie met mijn ervaring als docent op de accountancy opleiding heb ik brede kennis van de diverse vraagstukken van accountants en de benodigde vaktechnische onderbouwing. Kwaliteit van dienstverlening is voor mij vanzelfsprekend. Wat kan ik voor u doen?
Expertise: kwaliteitstoetsen
en -beheersing en
werkprogramma’s
Ik adviseer en begeleid accountantskantoren o.a. bij de opzet en beheer van het kwaliteitssysteem, bij kwaliteitstoetsingen en bij evaluatie van stelsel van kwaliteitsbeheersing. Ik help bij het oplossen van vraagstukken externe verslaggeving én het opzetten en onderhouden van werkprogramma's.
iOS touchscreen gebruikers: Voor delen 2 keer tikken
